Programowanie obiektowe jest oparte na 5 kluczowych zasadach SOLID: Single Responsibility Principle, Open-Closed Principle, Liskov Substitution Principle, Interface Segregation Principle i Dependency Inversion Principle.Pozwalają stworzyć czysty, elastyczny i łatwy do utrzymania kod.
SOLID – co to?
SOLID to zbiór dobrych praktyk znajdujących zastosowanie w programowaniu obiektowym. Pomagają przygotować kod w sposób zrozumiały, elastyczny i łatwy w zarządzaniu. Zasady zostały opracowane przez Michaela Feathersa.
Programowanie SOLID i jego podstawowe zasady
Zasada pojedynczej odpowiedzialności
Single Responsibility Principle to podstawa programowania obiektowego, która zakłada, że każda klasa powinna mieć wyłącznie jedną odpowiedzialność za wyłącznie jeden aspekt funkcjonalności. To pozwala uzyskać lepszą separację wykonywanych zadań, co przełoży się na czytelniejszy kod i większe możliwości ponownego wykorzystania klasy.
Przeczytaj również
Ta zasada SOLID gwarantuje utrzymanie modularności, elastyczności i łatwego rozszerzenia systemu. W praktyce oznacza to, że jeżeli system jest dedykowany zarówno do obsługi klientów, jak i faktur, SRP podpowiada, aby oddzielić od siebie te funkcjonalności do osobnych klas. Każda z nich powinna otrzymać swoje unikalne zadanie do wykonania.
Zasada otwarte-zamknięte
Open-Closed Principle określa, że klasy powinny być otwarte na rozszerzenie, ale zamknięte na modyfikacje. W praktyce oznacza to, że możliwe jest dodawanie nowych funkcjonalności poprzez tworzenie nowych klas, ale nie ma konieczności zmiany istniejącego kodu, co znacząco ułatwia sprawę i przyspiesza proces. W kodzie rzadziej pojawiają się błędy. Utrzymanie i rozwijanie aplikacji jest znacznie prostsze.
Zasada podstawienia Liskov
Liskov Substitution Principle określa, że obiekt musi być w stanie zastąpić dowolny obiekt swojej klasy nadrzędnej, jednocześnie w żaden sposób nie wpływając na poprawne działanie programu.
Jeżeli dwa obiekty należą do różnych klas, muszą być one wzajemnie zastępowalne, ale bez negatywnych konsekwencji dla funkcjonowania programu. Wdrożenie tej zasady jest kluczowe w celu utrzymania elastyczności i rozszerzalności kodu.
W praktyce dotyczy to zjawiska dziedziczenia klas. Jedna klasa może dziedziczyć po drugiej, ale klasa pochodna musi być zastępowalna klasą bazową, bez wpływania na jej zachowanie.
Zasada segregacji interfejsów
Interface Segregation Principle określa, że każdy interfejs powinien być przystosowany do specyficznych potrzeb danego modułu. Nie może być ogólny i oferować wyłącznie uniwersalnych funkcji. ISP odpowiada za rozdzielenie dużej, ogólnej klasy interfejsu na mniejsze, specyficzne dostosowane do potrzeb poszczególnych modułów. Do projektu nie są wdrażane niepotrzebne metody, a elastyczność kodu utrzymywana jest na wysokim poziomie.
Zasada odwrócenia zależności
Dependency Inversion Principle określa, że moduły powinny zależeć od abstrakcji, a nie od implementacji. To założenie zakłada wykorzystanie interfejsów lub klas abstrakcyjnych w kodzie, zamiast bezpośredniej pracy na konkretnych klasach. Pozwala to zniwelować zależność pomiędzy modułami i ułatwia wprowadzanie ewentualnych zmian. Przy tych działaniach nie trzeba modyfikować całego kodu.
Dlaczego warto zdecydować się na programowanie SOLID?
Programowanie obiektowe wraz z przestrzeganiem zasad SOLID przynosi szereg korzyści, które gwarantują otrzymanie jakościowego kodu, a projekt zakończyć może się sukcesem.
- Solid PHP gwarantuje łatwiejsze utrzymanie kodu, dzięki zasadzie pojedynczej odpowiedzialności. W związku z tym, że każda klasa ma jasno określoną odpowiedzialność, szybko można odnaleźć i naprawić błędy, wprowadzić ewentualne modyfikacje nie zmieniając pozostałej części kodu.
- Zasada otwarte-zamknięte powoduje, że projekt jest elastyczny i skalowalny. Można dodawać nowe funkcjonalności poprzez rozszerzenie kodu, ale jednocześnie nie wprowadzając żadnych istotnych zmian. Aplikacja jest o wiele bardziej elastyczna i łatwa do rozbudowania.
- Zasada segregacji interfejsów tworzy przejrzystość i precyzyjność interfejsów. Do projektu nie są włączane niepotrzebne funkcje, co znacząco ogranicza bałagan.
- Zasada odwrócenia zależności opiera się na abstrakcji. Nie powstają silne zależności pomiędzy klasami. Kod jest o wiele bardziej modularny i odizolowany. Nie ma problemu z jego testowaniem i wprowadzaniem ewentualnych zmian.
- SOLID Java to niezawodny sposób na tworzenie zrozumiałego i spójnego kodu. Nowi programiści nie mają problemów ze zrozumieniem struktury projektu i wdrożeniem się w zakres prac. Aplikację bez większych problemów można rozwijać w przyszłości, stosując m.in. język programowania Java. SOLID powoduje, że aplikacja staje się o wiele trwalsza i żywotna.
Zasady SOLID gwarantują, że powstanie wysokiej jakości, efektywny kod umożliwiający wdrożenie najlepszych projektów informatycznych. Kod jest czytelny, elastyczny i skalowalny. W trakcie rozwoju aplikacji jest mało błędów, a przez to programista może osiągnąć wyższą satysfakcję ze swojej pracy.